كاروان‌سراها در گذشته محلي براي استراحت كاروان‌ها، تامين آذوقه و در امان نگهداشتن آن‌ها از راهزنان بودند. اين بناها در تاريخ ايران، چه در دوران باستان و چه در دوره اسلامي، جايگاه خاصي داشته‌اند كه تعداد زيادي از آن‌ها در استان سمنان واقع شده‌اند. كاروان‌سراهاي سمنان، نمادي از شكوه و عظمت معماري اين مرز و بوم هستند و امروزه، به يكي از جاذبه‌هاي گردشگري استان سمنان تبديل شده‌اند. براي داشتن سفري ارزان و در عين‌حال جذاب به شهرهاي اين استان، بليط قطار سمنان را خريداري كنيد و تجربه اقامت چند ساعته در قطارهاي هتل‌مانند آن را به‌دست بياوريد. در ادامه، با كاروان‌سراهاي استان سمنان آشنا خواهيد شد.
كاروان‌سراي ايوانكي
حكومت صفوي، برنامه‌هايي براي احياي جاده ابريشم داشتند؛ در اين راستا، كاروان‌سراهاي متعددي از آن زمان باقي مانده‌‌اند كه ايوانكي يكي از آن‌ها است. كاروان‌سراي ايوانكي، در كيلومتر 82 جاده تهران به گرمسار و يك كيلومتري جنوب روستاي ايوانكي قرار دارد. اين مجموعه يكي از معروف‌ترين كاروان‌سراهاي سمنان به‌شمار مي‌رود.
معماري كاروان‌سراي ايوانكي، به‌صورت پلاني مربع‌شكل و چهار ايواني است. اين مجموعه را با استفاده از سنگ و آجر ساخته‌اند و در قسمت پيشاني ايوان‌ها، تزئينات آجركاري ديده مي‌شود. ايوان‌ها به‌صورت عريض ساخته شده‌اند؛ اما ارتفاع آن‌ها كم است كه اين خود حالتي از استواري و استحكام بنا را نشان مي‌دهد. تمامي بخش‌هاي اين كاروان‌سرا، حالت تقارن دارد و جلوه‌اي زيبايي ايجاد كرده‌اند.
كاروان‌سراي مياندشت؛ مجموعه‌اي احيا شده
مجموعه تاريخي ديگري، تحت عنوان كاروان‌سراي مياندشت در استان سمنان وجود دارد كه عنوان بزرگ‌ترين كاروان‌سراهاي اين استان را به‌خود اختصاص مي‌دهد. اين مجموعه 22 هزار مترمربع مساحت دارد و در 45 كيلومتري شرق شهرستان ميامي واقع شده است. كاروان‌سراي مياندشت معماري جالب توجهي دارد. اين مجموعه از سه كاروان‌سرا (يك مورد مربوط به دوران صفوي و دو مورد برجاي مانده از دوران قاجار)، سه آب انبار، حجره‌ها، اتاق‌هاي اقامتي متنوع، برج و بارو، ايوان و قلعه تشكيل شده است. استحكام و پايداري اين بناها پس از گذشت سال‌ها، مهارت تبحر معماران و شكوه و عظمت معماري ايراني را به رخ مي‌كشد. جالب است بدانيد كه كاروان‌سراهاي مياندشت ميامي، چند هزار مسافر را در يك زمان در خود جاي مي‌داده‌اند.
مشابه هر كاروان‌سراي ديگري، مجموعه مياندشت ميامي نيز حجره‌هاي متعددي دارد كه گرداگرد حياط مركزي ساخته شده‌اند. در ضلع شمالي، شاه‌نشين زمستاني و در ضلع جنوبي شاه‌نشين تابستاني قرار دارد. معماري كاروان‌سراي مياندشت نيز به‌صورت 4 ايواني است.
مجموعه ايوانكي از سال 1393 به اقامتگاه بومگردي تبديل شده و امكانات لازم براي اقامتي راحت و به‌يادماندني در آن فراهم است. با خريد بليط قطار سمنان و پياده شدن در ايستگاه اين شهر، پس از 3 ساعت به كاروان‌سراي مياندشت خواهيد رسيد.
كاروان‌سراي قصر بهرام
مجموعه قصر بهرام، بنايي باستاني مربوط به زمان ساسانيان است كه توسط بهرام گور ساخته شده است. اين بنا در دوران حكومت صفويان و به‌دستور شاه عباس صفوي مرمت شد و به‌عنوان كاروان‌سرا مورد استفاده قرار گرفت. بارزترين مشخصه اين بنا را بايد ديوارهاي بلند با چهار برج نيم‌دايره آن دانست. قصر بهرام با استفاده از سنگ بنا شده است و 4 ايوان و 24 حجره دارد.
در قسمت بيروني كاروان‌سراي قصر بهرام كه يك محوطه چهار گوشه است، چند برج و دو دروازه شمالي و جنوبي وجود دارد. در داخل بنا نيز محوطه‌اي بزرگ با 20 اتاق كوچك گرداگرد آن و يك در بدون روزن با پوشش گچي ساخته شده است. اصطبل‌ها و شترخوان‌ها در پشت اتاق‌ها قرار گرفته‌اند. جالب است بدانيد آب مصرفي اين مجموعه از چشمه شاه دامنه سياه كوه تامين مي‌شد كه آب را به استخرهاي مقابل كاروان‌سرا و سپس به‌وسيله دو مجراي روي هم به داخل كاروان‌سرا انتقال مي‌داده‌اند. ساختمان نهر آب نيز با معماري خاص و جالب توجه خود، نظر بينندگان را به‌خود جلب مي‌كند و مي‌توان آن را يكي از شاهكارهاي معماري عصر خود دانست.
كاروان‌سراي عين‌الرشيد
يكي ديگر از كاروان‌سراهاي سمنان، كاروان‌سراي عين‌الرشيد است كه در سياه كوه قرار دارد. پي‌ريزي و سكوي اين بنا از سنگ و ديوارها و سقف آن با استفاده از آجر ساخته شده است كه با مهارت خاصي روي هم قرار گرفته‌اند. متاسفانه، امروزه سقف اين بنا آسيب ديده و فرو ريخته است. اطلاعاتي از تاريخ بناي اين قصر در دست نيست؛ اما به‌دستور شاه عباس صفوي به يكي از اقامتگاه‌هاي ميان‌راهي در مسير اصفهان به مناطق شمالي به‌ويژه فرح‌آباد تبديل شده است. از مشخصات اين مجموعه مي‌توانيم به نقشه چهار ايواني، چهار برج مدور و نيم برج‌هايي در فواصل شمالي، جنوبي و غربي آن اشاره كنيم. اين كاروان‌سرا در 2 كيلومتري شمال قصر بهرام و در فاصله درياچه نمك و كوير بزرگ واقع شده است.
ساير كاروان‌سراهاي سمنان
استان سمنان به‌دليل قرارگيري در موقعيت جاده ابريشم و داشتن راه‌هاي مواصلاتي بين شرق و غرب ايران، بيشترين تعداد كاروان‌سراهاي تاريخي را در خود جاي داده است. در فهرست زير، نام برخي ديگر از اين كاروان‌سراها را ذكر كرده‌ايم.
كاروان‌سراي شاه عباسي ده نمك؛ اقامتگاه بومگردي در روستاي ده نمك گرمسار؛
كاروان‌سراي لاسجرد در 12 كيلومتري شهرستان سرخه؛
كاروان‌سراي شاه سليماني آهوان در 42 كيلومتري شرق سمنان؛
كاروان‌سراي عباس آباد در 135 كيلومتري شرق شاهرود؛
كاروان‌سراي آجري نو در دامغان؛
كاروان‌سراي آجري كهنه؛
كاروان‌سراي تومانياس در منطقه شاهرود؛
كاروان‌سراي الهك در جاده شاهرود – سبزوار؛
كاروان‌سراي صدرآباد در شرق شاهرود، كيلومتر 155.
امروزه، تعداد زيادي از كاروان‌سراهاي سمنان به اقامتگاه بومگردي تبديل شده‌اند و اقامت در آن‌ها، حس‌وحال متفاوتي را ايجاد مي‌كند. ارزان‌ترين و جذاب‌ترين راه دسترسي به اكثر اين كاروان‌سراها، سفر با قطار سمنان است. قطارهاي سمنان، امكانات رفاهي براي سفري راحت و ايمن را در اختيار مسافران قرار مي‌دهند. بايد يادآور شويم كه در ايام پيك سفر و براي مواجه نشدن با تكميل ظرفيت قطارها، بهتر است بليط‌هاي مورد نيازتان را از طريق پيش فروش قطار و به‌صورت آنلاين كنيد.
فلاي تودي؛ جامع ترين مرجع خريد آنلاين بليط قطار
فلاي تودي، معتبرترين آژانس مسافرتي در ايران محسوب مي‌شود كه كامل‌ترين سايت رزرواسيون بليط را در اختيار هموطنان قرار داده است. رزرو بليط قطار ازجمله بليط قطار سمنان از طريق اين سايت، به‌آساني و فقط با چند كليك انجام مي‌گيرد؛ براي خريد بليط در روزهاي عادي يا در روزهاي پيش فروش قطار، كافي است وارد صفحه رزرو قطار سايت فلاي تودي شويد و پس از وارد كردن تاريخ سفر، بليط خود را در چند دقيقه خريداري كنيد. در اين سايت امكان بررسي و مقايسه قيمت بليط قطارهاي سمنان و كسب اطلاعات قطارها از نوع و كلاس آن‌ها گرفته تا ساعت حركت، ساعت ورود به مقصد و ايستگاه‌هاي بين راهي در اختيارتان قرار مي‌گيرد.